مقاله‌ای که در ادامه می‌آید در یکی از شماره‌های اخیر مجله اکونومیست (May 21st 2022 – 29 اردیبهشت 1401) منتشر شده^[1] و موضوع آن، ظهور و ادعای گسترده مدعیان مهدویت در ایران است. لازم به ذکر است این مقاله^[2] حاوی الفاظ و عباراتی توهین‌آمیز است که پیشاپیش عذرخواهی می‌نماییم ولی از آنجا که رصد دقیق نوع نگاه رسانه‌های غربی و شیوه انعکاس اخبار مهدویت در خارج از مرزها برای فعالان عرصه مهدویت ضروری است، این مقاله بدون تغییر ترجمه گردیده و در انتها نکاتی جهت استحضار مخاطبان گرامی بیان شده است.

***

ایرانیان در آرزوی منجی هستند و آیت‌الله‌ها نگران!

20 مدعی مقدس در یک ماه در شهر قم ظاهر شدند

چشمانش فاقد درخشش کور "امام غائب" است. ریشش وِز و سرگرمی مورد علاقه او بدنسازی است. و با وجود تلاش برای جذب نیرو در مسجد، او اعتراف کرده (در شبکه های اجتماعی) که هیچ دنبال‌کننده و پیروی ندارد. اما کار زیادی لازم نیست تا با آن بتوان آیت‌الله‌های حاکم بر ایران را عصبانی کرد. به محض اینکه یک روحانی تازه‌کار از نیشابور در شرق ایران خود را "مهدی" معرفی کرد، او را به عنوان یک "منجی دروغین" زندانی کردند. او می‌تواند متهم به گمراهی مردم، تحریک دشمنی عمومی و گسترش فساد در زمین (افساد فی الارض) شود که مجازات آخرین مورد، اعدام است.

از میان اینهمه افراد ناراضی و معترض در ایران کمتر افرادی دین‌سالاران [حاکم بر ایران] را همچون افراد مدعی مهدویت می‌ترسانند. اعتقاد به ظهور "امام دوازدهم" که عموم شیعیان معتقدند در قرن نهم پنهان شده و در آخرالزمان باز خواهد گشت، به ایشان [انقلابیون] کمک کرد تا مردم را برای سرنگونی شاه در سال 1979 بسیج کنند. آنها می‌ترسند همین بلا سر خودشان بیاید!

اما با عمیق‌تر شدن نارضایتی داخلی در ایران، جستجو برای یک منجی در حال افزایش است. یاسر میردامادی، روحانی و عالم ایرانی که در تبعید است می‌گوید: «رژیم هرگز بیشتر از این موضوع با چیز دیگری در داخل مبارزه نکرده است. تحریم‌ها، دیکتاتوری، ناامید و نفاق شرایط عالی برای [ظهور] مهدی‌ها [ی خودخوانده] است.»

تصویر روی جلد مجله اکونومیست و تصویری که برای مقاله انتخاب شده است

آنچه برای رژیم ایران زیان‌آور است آن است که بسیاری از هزاره‌گرایان افراطی از هسته درونی سرخورده آن سرچشمه گرفته‌اند. یکی از مشاوران محمود احمدی نژاد، رییس جمهور سابق ایران می‌گوید: «احساس پایان دنیا در میان کسانی که به رژیم [=انقلاب اسلامی ایران] ایمان داشته‌اند ولی اکنون احساس می‌کنند شکست خورده، قوی‌تر است.»

شهر قم که زیارتگاه و محل استقرار روحانیون برجسته است، بیشترین مدعیان [مهدویت] را تولید می‌کند. مطابق گزارش اخیر پلیس، در یک ماه 20 مورد از این مدعیان دستگیر شده‌اند. این افراد شامل یک امام دوازدهم احتمالی و چندین باب یا دروازه [ارتباط با امام غائب] بوده‌اند که ظهور و آمدن او را پیشگویی می‌کردند. در برخی جاهای دیگر یک همسر احتمالی منجی، ادعا و خواستگاران زیادی را جذب خود کرده است. مبتدیان جوان و تازه‌کاری هم هستند که همچنان به سمت حسن الیمانی، روحانی عراقی که بلافاصله پس از اعلام مهدی بودن در سال 2003 ناپدید شد، گرایش دارند.

سعید گلکار، نویسنده گزارشی درباره این پدیده که توسط مؤسسه خاورمیانه مستقر در واشنگتن منتشر شده است، معتقد است رژیم در تلاش است تا انحصار خود را بر مهدویت مجدداً تثبیت کند. رهبر معظم ایران، آیت‌الله علی خامنه‌ای اغلب نام مهدی را بر زبان جاری می‌کند که گاهی این کار همراه با گریه است. چاپلوسان، آقای خامنه‌ای را نایب برحق یا نماینده واقعی مهدی می‌نامند.

مأموران مسئول دستگیری مدعیان، "سربازان گمنام آخرین امام" نامیده می‌شوند. آقای میردامادی به یک حدیث نبوی استناد می‌کند که روحانیون را "بدترین مخلوقات" می‌خواند و با حالت خنده می‌گوید: «وقتی امام بیاید، روحانیون او را تکذیب و رد می‌کنند!»

***

چند نکته:

• 🔹ظهور مدعیان مهدویت موضوعی نیست که مختص این روزگار باشد و در طول تاریخ سابقه داشته و جالب آنکه حتی جلوه‌های آن در میان اهل سنت نیز در طول تاریخ پررنگ بوده است.^[3] البته به واسطه پررنگ بودن مباحث مهدویت در میان شیعیان این موضوع در کشورهای شیعی از جمله ایران با حساسیت بیشتری دنبال می‌شود. جالب آنست که انعکاس این مدعیان در میان برخی نویسندگان و محققان غربی همچون دیوید کوک و تیموتی فرنیش و در تعدادی رسانه‌های دیگر کم و بیش صورت گرفته است و حتی خود اکونومیست در سال 2013 گزارش دیگری با عنوان «تو قلابی هستی!»^[4] در همین موضوع (ظهور پرشمار مدعیان مهدویت در ایران) منتشر کرده بود!

عکسی که اکونومیست برای مقاله قبلی (تو قلابی هستی!) انتخاب کرده بود

• 🔹گزاره‌های بسیاری به عنوان ادعا در مقاله فوق مطرح شده که هرکدام را می‌توان جداگانه بررسی و نقد نمود^[5] ولی از آنجا که در نوشته اکونومیست تنها ادعاهایی بدون سند مطرح شده پاسخگویی به آنها به فضایی دیگر موکول و تنها به ذکر سه نکته جهت روشن شدن اذهان مخاطبان گرامی بسنده می‌شود:

1. یکی از تکنیک‌های رسانه‌ای غربی، بزرگ کردن یک فرد برای القای درست بودن نظر اوست. در این نوشته از آقای سید یاسر میردامادی^[6] به عنوان "عالم و روحانی ایرانی در تبعید" نام برده شده است. در مورد اندیشه‌ها و موضع‌گیری‌های این فرد –که ظاهراً بستری نواندیشانه و اصلاح‌طلبانه دارد- بنای بر صحبت نیست ولی قطعاً تعبیر "عالم" بر ایشان بار معنایی خاصی دارد چنانکه ظاهراً ایشان در تبعیدی خودخواسته در کشور انگلستان است!
2. آقای سعید گلکار یکی از اعضای فعال نهادهای ضدایرانی آمریکا از جمله مؤسسه واشنگتن برای مطالعات خاورمیانه (The Washington Institute for Near East Policy) است که در قامت یک محقق و کارشناس با نگارش انواع مقالات و حضور در مجامع و رسانه‌های پرشمار غربی، علیه جمهوری اسلامی ایران فعالیت می‌کند.^[7] جالب آن است که در سال‌های اخیر وی کتابی با عنوان "جامعه‌ی در بند: شبه نظامیان بسیج و کنترل اجتماعی در ایران" (Captive Society: The Basij Militia and Social Control in Iran) نوشته و در آنجا مدعی است 40 درصد دانشگاهیان و 65 درصد کارمندان در ایران عضو بسیج هستند و جمهوری اسلامی از طریق همین افراد مردم را مدیریت می‌نماید!^[8]

سعید گلکار و کتاب او

1. در مورد ادعای آقای میردامادی در اینکه «در زمان ظهور امام عصر علیه السلام روحانیون در مقابل ایشان می‌ایستند» باید توجه داشت که اصل این موضوع که در آخرالزمان عده‌ای از علمای سوء ظهور می‌کنند که مطابق روایات در خدمت اهداف دولت‌های باطل قرار گرفته و به جای دفاع از حقیقت دین، دنیامدار می‌شوند، در روایات پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و ائمه اطهار علیهم السلام مطرح شده است^[9] ولی چنانکه اشاره شد در همین روایات ویژگی‌های این افراد توصیف شده و بعید نیست تعدادی از این عالم‌نمایان با هرچه منافع ایشان را ضربه بزند -از جمله ظهور امام عصر علیه السلام- به مخالفت برخیزند. ولی از سوی دیگر به نقش بی‌بدیل علمای عامل و متقی و فقهای راستین در زمان غیبت امام عصر علیه السلام در روایات متعدد اشاره شده است. از سوی دیگر این ادعا که همه یا غالب علما با امام زمان علیه السلام در هنگامه ظهور مخالفت می‌کنند ادعایی باطل و بر مبنای روایاتی ضعیف یا جعلی است که توسط برخی فرقه‌های انحرافی و جریانات مخالف روحانیت و نظام اسلامی تبلیغ می‌شود و در مواضع مختلف توسط کارشناسان پاسخ داده شده است.^[10]

تهیه و تنظیم: زهیر دهقانی آرانی

گروه غرب و مهدویت مرکز تخصصی مهدویت